Być może nie wszyscy zauważyli, ale w ustawie z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1672), ustawodawca wprowadził cały pakiet zmian ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, które już weszły, albo niebawem wejdą w życie.
W niniejszym wpisie zaprezentowano treść przepisów zmieniających aktualne regulacje, natomiast w kolejnych wpisach przeanalizujemy poniższe zmiany. Pełny tekst ustawy można pobrać TUTAJ.
Art. 13.
W ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, 1088 i 1234) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 6 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:
“2. Polityka naukowa państwa jest dokumentem strategicznym wskazującym priorytety w zakresie funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego i nauki i podlega aktualizacji co 5 lat.
- Realizacja polityki naukowej państwa podlega ewaluacji co 5 lat.”;
2) w art. 29:
- a) w ust. 1 w pkt 2 w lit. c kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 3 i 4 w brzmieniu:
“3) w niepublicznej uczelni akademickiej:
- a) nauczyciele akademiccy i pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi,
- b) studenci i doktoranci, którzy stanowią nie mniej niż 20% składu senatu;
4) w niepublicznej uczelni zawodowej:
- a) nauczyciele akademiccy i pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi,
- b) studenci, którzy stanowią nie mniej niż 20% składu senatu.”,
- b) w ust. 4 i 5 po wyrazie “senatu” dodaje się wyrazy “uczelni publicznej”;
3) w art. 53:
- a) w ust. 4 w pkt 2 skreśla się wyrazy “, z wyłączeniem pozwolenia na utworzenie studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela”,
- b) uchyla się ust. 5-5d,
- c) 6 otrzymuje brzmienie:
“6. Pozwolenie na utworzenie studiów na kierunkach lekarskim lub lekarsko-dentystycznym może uzyskać:
1) uczelnia akademicka, która według stanu na dzień złożenia wniosku:
- a) posiada kategorię naukową A+, A albo B+ w dyscyplinie nauki medyczne lub w dyscyplinie nauki o zdrowiu lub
- b) posiada kategorię naukową A+ albo A w co najmniej 3 dyscyplinach;
2) uczelnia, która według stanu na dzień złożenia wniosku prowadzi studia na co najmniej jednym kierunku przygotowującym do wykonywania zawodu, o którym mowa w art. 68 ust. 1 pkt 1-8, i:
- a) posiada kategorię naukową w dyscyplinie nauki medyczne lub w dyscyplinie nauki o zdrowiu lub
- b) zatrudnia co najmniej 12 nauczycieli akademickich prowadzących działalność naukową w dyscyplinie nauki medyczne lub dyscyplinie nauki o zdrowiu, dla których uczelnia jest podstawowym miejscem pracy.”,
- d) w ust. 7 w pkt 2 skreśla się wyrazy “, z wyłączeniem utworzenia studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela”,
- e) po ust. 8 dodaje się ust. 8a w brzmieniu:
“8a. Uczelnia akademicka może utworzyć z inną uczelnią akademicką studia wspólne interdyscyplinarne na kierunku przyporządkowanym do co najmniej dwóch dyscyplin, jeżeli uczelnie te posiadają kategorię naukową A+, A albo B+ we wszystkich dyscyplinach, do których w programie tych studiów przyporządkowano co najmniej 20% efektów uczenia się, przy czym każda z uczelni w co najmniej jednej z tych dyscyplin. Przepisu ust. 2 nie stosuje się.”;
4) w art. 56 w ust. 1 w pkt 4 wyrazy “, ust. 5 lub 6” zastępuje się wyrazami “lub ust. 6”;
5) w art. 60 w ust. 1 zdanie drugie otrzymuje brzmienie:
“Zasady współpracy przy prowadzeniu studiów wspólnych określa umowa zawarta w formie pisemnej, w której w szczególności ustala się podmiot lub podmioty właściwe w zakresie:
1) przeprowadzania rekrutacji;
2) wprowadzania danych do systemu, o którym mowa w art. 342 ust. 1, i otrzymywania środków finansowych na kształcenie studentów na studiach stacjonarnych;
3) wydawania dyplomów.”;
6) po art. 60 dodaje się art. 60a w brzmieniu:
“Art. 60a. 1. Uczelnie akademickie mogą prowadzić studia, o których mowa w art. 53 ust. 8a, z udziałem zagranicznej uczelni. Przepisów art. 73 ust. 2 oraz przepisów wydanych na podstawie art. 81 w zakresie, o którym mowa w art. 81 pkt 1, nie stosuje się.
- Do prowadzenia studiów, o których mowa w art. 53 ust. 8a, stosuje się przepisy art. 60 ust. 1 zdanie drugie i ust. 4.”;
7) w art. 80 w ust. 3 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:
“Do czasu ukończenia studiów przez osoby przyjęte na studia na dany rok akademicki uczelnia nie może wprowadzić dla nich nowych opłat, a zwiększenia wysokości opłat, o których mowa w ust. 2, może dokonać raz w roku akademickim i nie więcej niż o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym, ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672), łącznie nie więcej niż o 30% wysokości tych opłat.”;
8) w art. 87 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
“2. Wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniająca do ubiegania się o stypendium socjalne nie przekracza 45% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego od dnia 1 stycznia roku poprzedzającego rok akademicki, na który przyznawane jest stypendium socjalne, na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207).”;
9) w art. 88 w ust. 2 pkt 5 otrzymuje brzmienie:
“5) posiada stałe źródło dochodów i jego przeciętny miesięczny dochód w poprzednim roku podatkowym oraz w roku bieżącym w miesiącach poprzedzających miesiąc złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 3, jest wyższy lub równy 40% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego od dnia 1 stycznia roku poprzedzającego rok akademicki, na który przyznawane jest stypendium socjalne, na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.”;
10) w art. 130 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
“3) płatnego urlopu w celu odbycia za granicą kształcenia, stażu naukowego albo dydaktycznego, uczestnictwa w konferencji, przeprowadzenia kwerendy, odbycia wizyty studyjnej, realizacji innego rodzaju działalności naukowej albo uczestnictwa we wspólnych badaniach naukowych prowadzonych z podmiotem zagranicznym na podstawie umowy o współpracy naukowej;”;
11) w art. 131 w ust. 3 zdanie drugie otrzymuje brzmienie:
“Łączny wymiar urlopu dla poratowania zdrowia w okresie całego zatrudnienia nie może przekraczać 3 lat.”;
12) w art. 182 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
“4. Opłaty nie pobiera się w uczelni, instytucie PAN, instytucie badawczym lub instytucie międzynarodowym od osoby ubiegającej się o stopień doktora, która złożyła rozprawę doktorską przygotowaną w ramach kształcenia w szkole doktorskiej prowadzonej:
1) przez ten podmiot albo
2) przez ten podmiot wspólnie z innym podmiotem albo z innymi podmiotami, na podstawie art. 198 ust. 5.”;
13) w art. 203:
- a) w ust. 1 pkt 5 otrzymuje brzmienie:
“5) naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 200 ust. 7;”,
- b) 1a otrzymuje brzmienie:
“1a. W postępowaniu w sprawie skreślenia doktoranta z listy doktorantów, w przypadku naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 200 ust. 7, wzywa się doktoranta do złożenia, w terminie nie krótszym niż 30 dni od dnia doręczenia wezwania, rezygnacji z kształcenia w innej szkole doktorskiej.”;
14) w art. 204 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
“1. Kształcenie doktoranta kończy się złożeniem rozprawy doktorskiej wraz z pozytywną opinią promotora lub promotorów.”;
15) w art. 209:
- a) 1a otrzymuje brzmienie:
“1a. Stypendium doktoranckie nie przysługuje doktorantowi, którego kształcenie w szkole doktorskiej wiąże się z obowiązkiem zatrudnienia w podmiocie prowadzącym szkołę doktorską:
1) na podstawie umowy o pracę;
2) z wynagrodzeniem, którego wysokość przekracza wysokość wynagrodzenia profesora.”,
- b) uchyla się ust. 10;
16) w art. 340 w ust. 4 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:
“Kadencja KPN trwa 5 lat.”;
17) w art. 345:
- a) w ust. 1 uchyla się pkt 18;
- b) w ust. 3 pkt 4a-4c otrzymują brzmienie:
“4a) wojewodom – w celu prowadzenia postępowań w sprawie udzielenia lub cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy – w zakresie danych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2, 4, 6-11, 13 i 14;
4b) Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców – w celu prowadzenia postępowań w sprawie udzielenia lub cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy, w sprawie sprzeciwu, w przypadku, o którym mowa w art. 149b ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, i konsultacji zgodnie z art. 68-71 tej ustawy – w zakresie danych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2, 4, 6-11, 13 i 14;
4c) Komendantowi Głównemu Straży Granicznej oraz komendantom oddziałów Straży Granicznej i komendantom placówek Straży Granicznej – w celu realizacji ich zadań, w szczególności określonych w art. 1 ust. 2 pkt 2a ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej – w zakresie danych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2, 4, 6-11, 13 i 14;”;
18) w art. 353 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
“1) szczegółowy zakres danych, o których mowa w art. 343 ust. 1 pkt 3, 8, 9 i 11-21, art. 344 ust. 1 pkt 4 i 8-10, art. 345 ust. 1 pkt 3, 6, 7 i 13-16, art. 346 ust. 1 pkt 1, 3, 5-9 i 11-17 oraz w art. 349 ust. 1 pkt 2-5, zamieszczanych w bazach danych;”;
19) w art. 359 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
“2. Stypendium przyznaje minister z inicjatywy własnej lub na wniosek rektora.”;
20) w art. 360 w ust. 4 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
“Stypendium przyznaje minister z inicjatywy własnej lub na wniosek:”;
21) art. 361 otrzymuje brzmienie:
“Art. 361. 1. Do postępowań w sprawach stypendiów ministra przyznawanych na wniosek nie stosuje się przepisów art. 10, art. 35-37, art. 61 § 4, art. 79a, art. 81 oraz art. 96a-96n Kpa.
- Do przyznawania stypendiów ministra z inicjatywy własnej nie stosuje się przepisów Kpa.”;
22) w art. 365 po pkt 13a dodaje się pkt 13b w brzmieniu:
“13b) zadania finansowane przez Centrum Łukasiewicz, o których mowa w art. 2 ust. 2a ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz;”;
23) w art. 370 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
“4) Centrum Łukasiewicz – środki finansowe, o których mowa w art. 365 pkt 2b, pkt 4 lit. b-d, pkt 5, 7, 9, 13a i 13b.”;
24) w art. 371 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
“3. W formie dotacji celowej przyznaje się środki finansowe, o których mowa w art. 365 pkt 2b, 4, 10-12 i 13b.”;
25) w art. 380:
- a) 1 otrzymuje brzmienie:
“1. Rozliczenie środków finansowych, o których mowa w art. 365 pkt 2a, pkt 4 lit. a-c, pkt 5, 7, 10-12 i 13b, oraz środków finansowych przyznanych na podstawie art. 404 następuje na podstawie raportu z wykorzystania tych środków.”,
- b) w ust. 3 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
“Zatwierdzenie rozliczenia środków finansowych, o których mowa w art. 365 pkt 4 lit. a-c, pkt 10-12 i 13b, oraz środków finansowych przyznanych na podstawie art. 404 następuje w terminie 60 dni od dnia:”;
26) w art. 381 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
“1) zadań finansowanych ze środków finansowych, o których mowa w art. 365 pkt 2 lit. e i f, pkt 4 lit. b, pkt 5, 7, 10-12 i 13b, “.
Osoby, które wszczęły postępowanie w sprawie nadania stopnia naukowego doktora albo stopnia doktora w zakresie sztuki po ukończeniu kształcenia w szkole doktorskiej i nie uzyskały tego stopnia do dnia wejścia w życie art. 182 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 13, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, są zwolnione z opłat za przeprowadzenie tego postępowania na zasadach dotychczasowych.
Do senatów uczelni niepublicznych przepisy art. 29 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy zmienianej w art. 13 stosuje się, począwszy od kadencji rozpoczynającej się po dniu wejścia w życie ustawy.
Przepis art. 80 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy zmienianej w art. 13 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się do opłat pobieranych od osób, które zostały przyjęte na pierwszy rok studiów, począwszy od roku akademickiego 2023/2024.
Środki finansowe na szkolnictwo wyższe i naukę przyznane w formie dotacji celowej na rok 2023, na realizację zadań, o których mowa w art. 365 pkt 13b ustawy zmienianej w art. 13, pozostają w dyspozycji podmiotu, któremu zostały przyznane, i mogą zostać wykorzystane w roku 2024 na finansowanie realizacji zadań, na które zostały przyznane.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem: